Folklore aan de kust: scharren aan de waslijn
Op de Waddeneilanden is het een eeuwenoude traditie om gezouten schar te drogen te hangen.
Maar ook op andere plaatsen aan de Noordzeekust werden scharretjes gedroogd, al vond men dit vaak ‘armeluiskost’ en werd schar soms nogal oneerbiedig ‘het onkruid van de zee’ genoemd.
Door de schar te drogen kon men ze langer bewaren.
De plaatselijke vissers vingen soms schar in grote hoeveelheden en op de Waddeneilanden, en zeker vroeger ook rond de Zeeuwse eilanden, is het ook niet zo moeilijk om met een hengel redelijke hoeveelheden schar te vangen. Dan was er schar in overvloed.
Op de Waddeneilanden, maar ook in vele vissersplaatsen was het leven vroeger nogal schraal. Een extra voorraad voedsel kon dan ook geen kwaad. De gedroogde scharren werden zo gegeten, of geweekt en in stoofgerechten verwerkt.
Om schar goed te drogen heb je een plaats nodig waar continu wind van zee waait, dus aan de kust.
Wil je het zelf eens proberen, hier is het ‘recept’:
- Laat 5 kg schoongemaakte schar 15 uur weken in 1,5 liter water waarin je 500g zout hebt opgelost.
- Haal ze na 15 uur uit de pekel en droog ze goed af.
- Hang ze op flinke afstand van elkaar aan een waslijn – ze moeten goed los van elkaar hangen zodat de zeewind er goed omheen kan waaien. Liefst niet in de brandende zon.
- Bij voldoende wind is 4 dagen drogen meestal genoeg; een beetje regen heeft nauwelijks invloed op het droogproces.
Door wat peper in de schacht van de kop van de schar te strooien, werden vliegen afgeschrikt.
Gedroogde scharretjes ‘eet je met een schaar’: knip met een schaar eerst de vinnen van de scharretjes. Trek er dan resoluut het vel af. De kenner knipt dan eerst de strookjes langs de vinnen weg. Dan knipt hij de kop eraf en daarna wordt de vis in reepjes geknipt: klaar om op te eten.
Aan de Noordgroningse kust in Lauwersoog worden ook nu nog elk voorjaar scharretjes gedroogd. Klik hier voor een reportage van Nederlands regionale noordelijke televisiestation, RTV Noord, over deze oude, bijna uitgestorven traditie.