Kabeljauw – twisten en oorlogen
Hoekse en Kabeljauwse twisten
In de 14e en 15e eeuw woedden in Holland de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Dit conflict begon als een strijd om de hoogste macht in het graafschap Holland tussen Margaretha van Beieren en haar zoon Willem V. De aanhangers van Willem V werden Kabeljauwen genoemd, waarschijnlijk omdat in het Beierse familiewapen blauwe ruiten zaten, die deden denken aan schubben van een vis. Margaretha’s aanhangers werden vervolgens Hoeken genoemd, omdat men met een ‘hoek’ (haak) een kabeljauw ving. In 1489 werd de strijd voorgoed beslist in het voordeel van de Kabeljauwen.
Kabeljauwoorlogen
Dat kabeljauw een waardevolle en vis is, blijkt ook uit het feit dat er zelfs ‘oorlogen’ om gevoerd werden.
De Kabeljauwoorlogen waren een serie confrontaties tussen IJsland en het Verenigd Koninkrijk over de IJslandse maritieme grens en visserijrechten. Bij deze ‘oorlogen’ zijn geen doden gevallen.
De kern van het conflict waren de rijke visgronden rondom IJsland. De economie van IJsland steunt zwaar op de visvangst. Vissers uit andere landen, met name het Verenigd Koninkrijs, visten echter ook maar wat graag in de wateren rond IJsland. IJsland trachtte de visserijsector te beschermen door de maritieme grens steeds verder uit te breiden.
In totaal zijn er drie kabeljauwoorlogen geweest: in 1958, in 1972/1973 en in 1975. In 1958 probeerde het Verenigd Koninkrijk tevergeefs te verhinderen dat IJsland zijn maritieme grens uitbreidde van 7 naar 22 kilometer buiten de kust. In 1972/1973 breidde IJsland zijn maritieme grens uit naar 93 km en werd uiteindelijk overeenstemming bereikt: de Britten mochten in de IJslandse wateren vissen, maar waren wel aan een quotum gebonden.
De derde kabeljauwoorlog in 1975 was de meest serieuze van de drie en ontstond nadat de overeenkomst was verlopen en IJsland zijn grens naar 370 kilometer uitbreidde. Britse vissers erkenden deze uitbreiding niet en visten gewoon door in het door IJsland geclaimde gebied. Er ontstonden schermutselingen tussen IJslandse en Britse schepen, waarbij een aantal gewonden viel. De Britse marine stuurde een aantal oorlogsschepen eropuit om de Britse vissers te beschermen, waarop IJsland dreigde uit de NAVO te stappen. De Britten bonden vervolgens in.