Schuilnamen van de hondshaai
Vroeger lag er bij de visboer ‘zeepaling’ in de vitrine. De mensen wisten niet dat dit haai was: hondshaai. Want wie wilde er nou haai eten? In de leefwereld van ons mensen horen haaien mensen op te eten, en niet andersom.... Zeepaling was wel een heel lekker visje!
De zeepaling was volksvoedsel. Het was niet duur, met fris blank vlees, fijn van smaak en had geen graten. En ook nog eens nauwelijks vet. Vis dus zoals vandaag graag gegeten wordt. Je kon ze kopen zonder vel, als warm gerookte stukken of ingelegd in het zuur.
Maar in 1993 verdween de zeepaling uit de handel: toen kwam het Koninklijk Besluit dat vanaf dat moment de benamingen voorschreef, waaronder vis verkocht mocht worden. Hondshaai aanprijzen als ‘zeepaling’ was fraude, volksverlakkerij. Zeepaling is eigenlijk een heel andere vissoort: Conger conger – zie bijgaande foto.
Controleurs traden repressief op en de naam ‘zeepaling’ wordt niet meer aangetroffen. Door het visje bij zijn eigenlijke naam te noemen werd hij eigenlijk anoniem: niemand vroeg er nog om. In 2015 werd de hondshaai door de VLAM uitgeroepen tot ‘vis van het jaar’, om deze vis opnieuw in de kijker te zetten.
In andere taalgebieden zijn ook dergelijke ‘schuilnaamperikelen’ aan de hand met de hondshaai. In het Engelse taalgebied wordt dogfish soms verkocht als rock salmon, al heeft de haai even weinig te maken met zalm als met paling. In Frankrijk en Wallonië heet de hondshaai roussette, maar op de menukaart staat vaak saumonette. In Italië wordt de hondshaai zelfs een vogel: palombo, wat (hout)duif betekent.
