Noordzeetong

De Noordzeetong (Solea solea) is een zeewaterplatvis, die zijn naam dankt aan zijn ovaalronde vorm. Het is een van de meest gegeten en meest geliefde Noordzeevissoorten. In België staat hij – als verse vis – op nummer 3 van de meest gegeten vissoorten, na kabeljauw en zalm en vóór pladijs.

Zijn kleine oogjes staan dicht bij elkaar aan de rechterzijde van het lichaam. Dat geeft de tong de mogelijkheid om half ingegraven in het zand op een voorbij zwemmende prooi te loeren. Zijn rug heeft een bruin-grijze kleur: een goede schutkleur voor het leven op de zanderige of modderige zeebodem. 

Aan de buikzijde is hij wit en heeft hij een ‘baardje’. Met deze tastdraadjes, die zich onder zijn bek bevinden,  kan hij de bewegingen van prooien onder het zand waarnemen. Zijn voedsel bestaat voornamelijk uit wormen, maar ook kreeftjes en schaaldieren, die hij op de geur lokaliseert. Tong is vooral ’s nachts actief; overdag verschuilen ze zich in het zand.

Een tong kan maximaal ca. 70 cm lang worden. Kleine tong wordt sliptong genoemd.

Noordzeetong
Noordzeetong Waddenzee

Tong leeft bij voorkeur in relatief ondiepe wateren met een zand- of modderbodem. De tong komt voor in de kustwateren van de oostelijke Atlantische Oceaan van Zuid-Noorwegen tot aan Senegal, en in vrijwel de hele Middellandse Zee.

Tong heeft een voorkeur voor warme zeebodems. In strenge winters trekt de tong dan ook naar plaatsen waar de zeebodem het warmst blijft.

Uit onderzoek van visserijbiologen van ICES (International Council for the Exploration of the Sea) blijkt dat tongen steeds verder noordelijk voorkomen.

De Waddenzee is een belangrijke ‘kinderkamer’ voor jonge tong.

Voortplanting

De paaitijd van tong in de Noordzee duurt van april tot juni. In tegenstelling tot pladijs paait tong in de zuidelijke Noordzee, vlakbij de gebieden waar de jonge tongetjes opgroeien, op diepten van 20 tot 50 meter langs de kust en in de Waddenzee. De eieren en larven leven vrij zwevend in het water. De tong wordt net als alle platvissen geboren als ‘gewone’ vis met een oog aan elke kant van het lichaam.

Al snel - bij een grootte van net iets meer dan 1 cm – ondergaat de jong tong een metamorfose tot platvis, en ‘migreert’ een van zijn ogen naar de rechterkant van zijn lichaam. De meeste tongen zijn na ongeveer 3 jaar volwassen. Ze worden geslachtsrijp op een leeftijd van 2 tot 5 jaar en zijn dan 24 tot 30 cm lang. Afhankelijk van hun leefgebied wegen ze dan tussen 160g (Noordzee) en 200g (Golf van Biskaje). Een volwassen Noordzeetong kan tot 2 kg wegen en tot ca. 70 cm lang worden.

Na het paaien moet de tong aansterken; in augustus is de tong weer op zijn best, lekker dik en met een goed fileerrendement. In de winter zwemt tong naar dieper water en stopt dan met eten. In warmere tijden is de vis heel actief.

Noordzeetong voortplanting

Het gaat gelukkig weer goed met de tong in de Noordzee

In 2015 zwom er ruim 40.000 ton tong in de Noordzee. Dat is heel wat meer dan een aantal jaren geleden, en visserijbiologen schatten dan ook in dat de tong uit de gevarenzone is.  In 2007 werd door de Europese Raad een meerjarig beheersplan voor pladijs en tong in de Noordzee aangenomen. Doel van dit plan was een duurzame exploitatie van deze visbestanden te bereiken en te behouden. Het beheersplan bevat regels voor het vaststellen van de TAC (totale toegestane vangst) van tong en pladijs in de Noordzee. Deze TAC wordt jaarlijks vastgesteld door de Europese Ministerraad en wordt dan weer onderverdeeld in nationale quota.

De toestandsbeoordeling van de Noordzeetong wordt uitgevoerd door een internationale werkgroep van ICES. Deze beoordeling is gebaseerd op internationale aanvoergegevens, vangstsucces van de vissers en bestandsopnamen met onderzoeksvaartuigen.

De ervaringen uit het verleden laten zien dat het niet slim is om – zodra een bestand uit de gevarenzone is – de vangsthoeveelheden te verhogen. Het tongbestand in de Noordzee schommelt namelijk sterk. Deze schommelingen zijn vooral het gevolg van het slechts af en toe voorkomen van een heel sterke jaarklasse. Die lijken vooral voor te komen na een strenge winter of een koud voorjaar. Strenge winters lijken een dubbel, maar tegengesteld effect te hebben op de tongstand: enerzijds zorgen ze voor extra natuurlijke sterfte onder oudere tong, anderzijds zorgen ze door meer voedsel voor een betere groei van de jonge tong.

Noordzeetong vangst

De visserijdruk op tong was al hoog in de jaren 70 van de vorige eeuw. Toch is de tongstand sindsdien niet alleen maar achteruitgegaan. De incidentele sterke jaarklassen zorgden steeds weer voor een tijdelijke opleving van de hoeveelheid tong. De druk op het tongbestand in de Noordzee is sinds de jaren 90 afgenomen, onder andere als gevolg van het beheersplan en het inkrimpen van de vissersvloot.

De laatste 10 jaar is de visserijdruk vrijwel stabiel – zie onderstaande grafiek (www.ecomare.nl).

Vangst, aanvoer en consumptie

Door zijn hoge handelswaarde is de Noordzeetong een belangrijke bron van inkomsten voor de vissers, die er heel gericht op vissen. In België wordt per jaar ca. 3.000 ton tong aangeland en maakt tong ca. 15% uit van de totale aanvoer van de Vlaamse visveilingen.
Dat is weliswaar minder dan de aanvoer van pladijs, maar door de veel hogere prijs per kilo is tong toch een zeer interessante vissoort voor de Belgische visserij.

De belangrijkse vismethode voor tong is de boomkorvisserij. Bij deze vangstmethode wordt een vistuig – dat uiteen wordt gehouden door een metalen buis (de ‘boom’) – over de bodem gesleept.

Er worden kettingen gebruikt om de platvissen uit de bodem te jagen, zodat ze het net inzwemmen. In recente jaren zijn de vistechnieken verbeterd door bijvoorbeeld de introductie van de sumwing en de pulskor.

De sumwing is een vleugelvormig tuig, waarvan de hoogte wordt gestuurd door een taster die over de bodem glijdt.  De vleugel ‘vliegt’ als het ware door het water, en er zijn geen kettingen nodig.

Vismethode Noordzeetong
Sleepnetvisserij

Bij de pulskor worden de zware wekker-kettingen van de sleepnetvisserij vervangen door lichte draden waarmee stroomstootjes worden afgegeven. Hierdoor wordt de vis niet gedood of verdoofd, maar alleen opgeschrikt en komt hij uit de zandbodem omhoog.

Met deze methoden wordt er veel minder energie verbruikt en wordt de zeebodem minder beroerd. Bovendien is er minder ongewenste bijvangst en een grotere opbrengst.
Deense vissers vangen ook tong met warnetten. Warnetten bestaand uit meedere lagen kieuwnetten. Eén of meer fijnmazige netten hangen voor een grootmazig net. De vis trekt het fijnmazige net door de grote mazen heen en raakt zo gevangen in een zelf veroorzaakt ‘zakje’ van netwerk.

Er is inmiddels een viertal visserijen op tong MSC-gecertificeerd, en een vijfde is in assessment voor deze certificering.

Tong kweken – een recente doorbraak

Tong uit de Noordzee plant zich alleen maar voort in april en mei. Daardoor was het tot kort geleden niet mogelijk deze veelgevraagde vissoort op een rendabele manier te kweken. Onderzoekers van het Nederlandse instituut IMARES Wageningen UR zijn er echter in geslaagd om de condities voor tong die in een viskwekerij opgroeit zodanig te kiezen dat de tong zich ook buiten het seizoen ging voortplanten: begin januari 2015 produceerden zij de eerste jonge tong (Solea solea) buiten het seizoen uit eerstegeneratietong van viskwekerijen. Door ook de juiste dieren te kiezen wordt het nu mogelijk om tong jaarrond rendabel te kweken, zodat de vraag naar Noordzeetong in de nabije toekomst niet meer enkel met wildvangst hoeft te worden vervuld.

In de keuken

In België is tong een van de populairste vissoorten: hij staat in de Top-5 van meest gegeten vissoorten, en bij verse vis zelfs op de 3e plaats na kabeljauw en zalm. Noordzeetong is dan ook een echte delicatesse: het visvlees is fijn en stevig én tegelijk heerlijk zacht en sappig. Het heeft een heel herkenbare, romige, toegankelijke smaak. Noordzeetong vormt de fundering van de Franse viskeuken en is de basis van vele heerlijke gerechten. Noordzeetong is ook in België bijzonder geliefd, bij jong en oud. Een extra reden hiervoor is dat tong zeer gemakkelijk te fileren is en hierbij geen graten achterblijven in de filet.

Noordzeetong is het hele jaar door verkrijgbaar, maar op zijn best tussen juli en december. In onze viskalender vindt u de beste periode voor deze vissoort.

Bekende en geliefde bereidingen met tong zijn tong à la meunière ( met boter en peterselie), al dan niet gevulde tongrolletjes, en gebakken sliptongetjes.

Kenmerkende voedingswaarden

Tong is een magere vissoort met ca. 2g vet per 100g visvlees. Net als andere magere vissoorten bevat tong veel waardevolle eiwitten (ca. 15g per 100g). Het is een goede bron van kalium, een mineraal dat van belang is voor de vochtbalans en de bloeddruk van het lichaam, en voor de geleiding van zenuwprikkels die het samentrekken van de spieren reguleren.

Tong is een prima vissoort voor mensen die lekker, licht en gezond willen eten en graag meer vis ‘van bij ons’ eten.

Wist u dat?

Wat is correct: sliptong of slibtong?

Er heerst nogal eens onduidelijkheid over de juiste benaming van de kleine tong: met een b of met een p? (lees meer)

De oorsprong van de naam Solea

De Engelse en Franse naam van de tong – sole – heeft zowel visueel als fonetisch verwantschap met het woord ‘zool’... (lees meer)

Waar komt de naam ‘Tong à la meunière’ vandaan?

Tong à la meunière is DE klassieke bereiding van deze platvis: gebakken zeetong, geserveerd met echte boter en peterselie, en afgeblust ... (lees meer)

Andere min of meer beroemde (soms ‘beroerde’) gerechten met zeetong

In Nederland was in de jaren zestig en zeventig de ‘tong Picasso’ een bekend gerecht, zij het dat de gastronomische ‘elite’ dit gerecht ... (lees meer)

De Soleidae – een grote familie met kleurrijke leden uit exotische oorden

Volgens de wetenschappelijke database Fishbase telt de Soleidae familie – de familie ‘tong’- maar liefst 175 verschillende soorten, ... (lees meer)

Informatie

Commerciële naam
Noordzeetong
Wetenschappelijke naam
Solea solea
Familie
Soleidae (Tongen)
Herkomst
Gevangen in het Noordoosten van de Atlantische Oceaan
Productiemethode
Trawlnetten, kieuwnetten; aquacultuur
Vangstseizoen
Juli tot en met januari
Beschikbaar als
Verse vis
Beschikbare formaten
Gegut, panklaar, filet
Duurzaamheidsinformatie

Dankzij het Europese beheersplan dat sinds 2007 in werking is gesteld, is de druk op het tongbestand in de Noordzee de laatste jaren duidelijk afgenomen en schommelt het tongbestand rond het biologisch veilige niveau.