Hondshaai

De hondshaai (Scyliorhinus canicula) is een kleine, voor mensen ongevaarlijke haaiensoort uit de familie van de Kathaaien. De hondshaai heeft een glad, langgerekt, slank lichaam en wordt tot 80 cm lang en 3 kg zwaar. Ze kunnen maximaal 75 jaar oud worden.

De bovenkant van de hondshaai is lichtbruin, bezaaid met kleine donkerbruine vlekken. Vanwege dit vlekkenpatroon wordt deze haai ook wel de kleingevlekte kathaai genoemd. De buikzijde is grijswit. De bek en neusgaten van de hondshaai zitten aan de onderkant van zijn stompe kop. Kenmerk van de hondshaai is dat zijn neusgaten door een gebogen groeve met zijn bek verbonden zijn.

Hondshaaien vormen geen scholen, maar leven solitair. Ze zijn vooral in de schemering en ’s nachts actief. De hondshaai zoekt zijn voedsel – dat voornamelijk uit schaal- en schelpdieren, wormen en kleine visjes bestaat – op de zeebodem.

 

Hondshaai
Verspreidingsgebied van de hondshaai

Hondshaaien leven in de buurt van zand- of modderbodems, liefst op plaatsen waar ook wier groeit. Jonge hondshaaien houden zich bij voorkeur op in ondiep water, volwassen exemplaren zitten liever in dieper water. Hun leefgebied reikt tot ca. 400 meter diepte.

De hondshaai wordt in de volksmond ook vaak zandhaai genoemd vanwege zijn zandkleur. Deze kleur is een goede schutkleur op de zandbodems en zorgt ervoor dat de hondshaai zich gemakkelijk kan camoufleren om zijn prooi te benaderen.

Hondshaaien komen voor in de Noord-oost Atlantische Oceaan en dus ook in de Noordzee. Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is de hondshaai de meest algemeen voorkomende haaiensoort in de Noordzee en in Europa. Na jaren van achteruitgang van het bestand, is het aantal hondshaaien in de Noordzee sinds 2000 weer wat toegenomen.

Hun verspreidingsgebied strekt zich uit van Noorwegen en IJsland tot voorbij het zuiden van Senegal. Ze komen ook in de Middellandse Zee voor. Hondshaaien kunnen flinke afstanden afleggen: exemplaren die in de Noordzee gevangen en gemarkeerd zijn, werden later tot aan de Canarische Eilanden teruggevonden.

Voortplanting

Haaien hebben een ‘zuinige’ manier van voortplanten. Ze schieten hun eieren en sperma niet, zoals veel andere vissoorten, in het wilde weg het water in de hoop dat de natuur zich daar wel over ontfermt, maar ze paren echt. Vervolgens legt ‘mevrouw hondshaai’ keurig een twintigtal eieren. De eieren worden paarsgewijs afgezet in ondiepere wateren, net onder de getijdezone. Deze eieren zijn beschermd door een leerachtig, olijfbruin kapsel van ca. 6 cm lang en hebben op elke hoek lange, kronkelige draden, die vast blijven zitten in zeewier en op rotsen.  De kapsels zijn doorzichtig zodat je de embryo’s duidelijk kunt zien zitten.

Hondshaai embryo met eikapsel
Jonge hondshaai

 

De jonge haaitjes kunnen zich in hun kapsel in een relatief beschermde omgeving ontwikkelen en voeden zich uitsluitend uit de dooierzak. Ze komen na 8 à 9 maanden uit, afhankelijk van de temperatuur van het zeewater; in onze streken is dit meestal tijdens de winter omdat de meeste eieren in juni/juli worden afgezet. De jonge hondshaaien zijn ca. 9 à 10 cm groot als ze uit het ei komen.

De lege eikapsels spoelen vaak aan op het strand, net als kapsels van roggeneieren. De kapsels van de hondshaai kun je van de roggeneikapsels onderscheiden door de kronkelige draden, die de laatste niet hebben.

Vangst, aanvoer en consumptie

Voor de hondshaai gelden geen vangstbeperkingen. De Belgische vissersvloot vangen de hondshaaien vooral in de Noordzee en in de Keltische regio (samen goed voor ca. 95% van de aanvoer); daarnaast wordt er nog ca. 5% in de Golf van Biskaje gevangen.

Volgens het ILVO (Instituut voor Landbouw- en Visserij-Onderzoek) zijn de door de Belgische vissers beviste hondshaaibestanden in de loop der jaren toegenomen en concludeert dan ook dat de hondshaai wat ‘stock status’ betreft duurzaam wordt bevist.

In totaal wordt er ca. 500 ton hondshaai per jaar aangevoerd op de Belgische visveilingen, met aanvoerpieken in het voor- en najaar.

Slechts een klein percentage van de Belgische huishoudens zet wel eens hondshaai op het menu; het zijn vooral visliefhebbers die regelmatig vis eten, die wel eens hondshaai eten.

Hondshaai recept

In de keuken

Hondshaai is een smaakvolle vissoort die zeker een plaats verdient op het menu. Het is een kraakbeenvis en bevat geen graten. 
Haaien hebben geen schubben, maar tandjes op hun vel: het voelt aan als schuurpapier. Het vel moet dan ook van de vis verwijderd worden. Dit villen is specialistenwerk. Het vel van de vis zit bijzonder stug aan het vlees vast, en wordt volgens een speciale procedure verwijderd samen met de ingewanden en buiklappen. Zo krijg je een cilindrisch stuk vlees, dat wel wat op paling lijkt. Hondshaai wordt vrijwel altijd gevild aangeboden. Schoongemaakte hondshaai moet een mooie, fris-roze kleur hebben.  Schoongemaakt, gestroopt en in moten gesneden lijkt de hondshaai sterk op paling. Gegaard is het vlees van de hondshaai spierwit.

Hondshaai kan op allerlei manieren bereid worden: in stoofpotjes en maaltijdsoepen, gebakken, gefrituurd, ingelegd in het zuur en zelfs gerookt.

Kenmerkende voedingswaarden

Hoewel de hondshaai in schoongemaakte toestand veel op paling lijkt, is het een magere vissoort met gemiddeld 0,7g vet per 100g visvlees. Net als andere magere vissoorten bevat hondshaai veel waardevolle eiwitten (ca. 18g per 100g visvlees). Het is een goede bron van kalium, een mineraal dat van belang is voor de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam, en voor de geleiding van zenuwprikkels die het samentrekken van de spieren reguleren.

Hondshaai is een uitstekende vis voor mensen die lekker, licht en gezond willen eten en graag meer vis eten. De vis heeft een toegankelijke smaak en geen graten, waardoor hij ook voor kinderen prima geschikt is.

 

Wist u dat?

Schuilnamen van de hondshaai

Vroeger lag er bij de visboer ‘zeepaling’ in de vitrine. De mensen wisten niet dat dit haai was: hondshaai ... (lees meer)

Het chagrijn van de hondshaaihuid

Het verwijderen van het vel van de hondshaai is een vervelend karwei. Het moet met de hand gebeuren ... (lees meer)

Waarom is verse hondshaai kort houdbaar?

Verse hondshaai is nogal bederfelijk – waarschijnlijk ook een reden waarom vishandelaren er niet altijd gek op zijn ... (lees meer)

Hondshaai met pijpenkrullen?

Vanuit Duitsland komt de traditie van de ‘Locken’. De buiklapjes van de hondshaai, die er bij het schoonmaken ... (lees meer)

 

Informatie

Commerciële naam
Hondshaai
Wetenschappelijke naam
Scyliorhinus canicula
Familie
Scyliorhinidae (Kathaaien)
Herkomst
Hondshaai wordt gevangen in het Noordoosten van de Atlantische Oceaan, de Noordzee en de Golf van Biskaje
Productiemethode
Boomkorvisserij
Vangstseizoen
Heel het jaar beschikbaar
Beschikbaar als
Vers
Beschikbare formaten
Moten
Duurzaamheidsinformatie

Volgens het ILVO zijn de door de Belgische vissers beviste hondshaaibestanden in de loop der jaren toegenomen en wordt de hondshaai wat ‘stock status’ betreft duurzaam bevist.